Do szternostego roku chodziłech do szkoły. Zaroz, jagech wyszeł ze szkoły, w dziewiyńdziesióntym trzecim to było, szełech na Gabryjele do roboty, jako synek.
W te piyrszóm szychte, zaroz przi zopisie, posłali mie do Wyrchnigo
Ludwika ku forhajerowi Zajicowi i powiedzieli mi:
- Jedyn synek cie tam na to miejsce zakludzi.
Synek zaroz prziszeł i rnówi:
- Pódź symnóm, pujdziesz do Wyrchnigo Ludwika ku rympołu!
Jak my już tam byli, tak mi mówi:
- Tu bydziesz czakoł, aż przidzie tyn forhajer.
I poszeł.
Joch, prowda, tego forhajera nie znoł, alech czakoł. Naroz tyn forhajer
prziszeł i pyto sie mie:
- Nazywosz sie Raśzyk?
Mówiym mu :
- Ja, Raszyk!
- Bydziesz tuki kamiyń karowoł pod weterkóm. Pódź, jo cie tam
zakludzym !
Jak my już tam byli, i forhajer poszeł, cymerhajerzi mi mówióm:
- Tyn kamiyń bydziesz odwożoł tam a tam.
I zakludził mie tam jedyn ś nich. Karowołech tam dwie szychty.
Na trzecióm szychte prawi mi forhajer:
- Synek, dzisio pujdziesz na dziewiónty sztrajch karować wóngli od
hajera Buryjana. A idź już!
Jo mu na to prawiym:
- Panie forhajer, dyć jo nie wiym, kaj sie ruszyć?
A ón na to:
- Na, ty pierónie jedyn, trzecióm szychte robisz, a jeszcze nie wiysz,
kaj je dziewiónty sztrajch?
Przi tym wzión kilof i tak mie nim rznół przez zadek, żech zaroz
siednół.
Jo mu mówiym i pytóm go:
- Nie bijcie mie, ale mie tam raczy zakludźcie, bo jo jeszcze nigdzi
nie był, jyny tu.
Udobruchoł sie forhajer i mówi:
- Jo tu pośzlym synka po ciebie, ón cie tam zakludzi.
I przichodzi synek, już starszy hawiyrz ody mnie, i prawi:
- Pódź, jo cie zakludzym ku tymu Buryjanowi!
Zakludził mie niedaleko tego przodku.
- Jo już dali nie pujdym - prawi mi - ty tam idź sóm, aż przidziesz
ku tymu hajerowi.
Prziszełech do przodku, dołech pozdrowiyni i mówiym:
- Joch prziszeł od was karować.
Tyn Buryjan sie mie wypytol całe ceregiele, skónd żech je, jakich je
wiary, wszystko o ojcach, sómsiadach i o Darkowie, potym mi prawi:
- Teraz,wónglo ni ma, ni mosz oo wozić. Tóż idź za szajder, a prziniyś mi piłke.
Jo ale nie wiedzioł, co to je szajder, boch dziepro trzecióm szychte był
na dole. Chwilkech stoł. Buryjan sie mie pyto:
- Czymu nie idziesz?
- Bo nie wiym, co to je szajder.
Rozgniwoł sie i prawi:
- Na, ty pierónie, trzecióm szychte robisz w hawiyrni, a jeszcze nie
wiysz, co to je szajder?
Jo mu na to:
- Jakóż mogym wiedzieć, kiej żech jeszcze tuki na dole nigdzi nie
pochodził ! ?
Ón bez żodnych ogródek sjón flek, zwinół go na kolanie na takóm
cholewe, i jak mie piere tym flekym, tak piere. Ale moc to nie bolało.
Potym mi tyn szajder pokozoł. Prziniósżech mu te piłke.
Po tym wszystkim mi mówi:
- Ładuj a jedź ! Trzi wozy musisz wywiyźć !
Doł mi floki. Joch wóngli naładowoł do toczek i pytóm sie:
- Kaj móm z tym jechać?
- Na, ty pierónie jedyn, trzecióm szychte robiśz w hawiyrni, a nie
wiysz, kaj mosz jechać? Na, do gospody!
I biere flek i chce mie prać. Jo go zaś pytóm:
- Tak mie zakludźcie do tej gospody!
Tóż mie kludził. Ón naprzód, a jo z pełnymi karami za nim. Jechołżech
jakich trzicet metrów z tego przodku, drugich trzicet do upadu, a tam
byl to tak ujeżdżóne, aby ty kary prziszły. Na spodku były położóne
forszty, i tam w jednym miejscu ciykła woda na ty forszty. Było tam
mokro. Joch nie był nauczóny chodzić po takim mokrym, i z kopca.
(Hajer przedy mnóm, a jo za nim. ) Joch karów ni móg udzierżeć, a ón
ni móg uciyc przed nimi.
- Ty, pierónie, dzierż ty kary! - wrzeszczy na mie.
Joch sie potym obalił, a ty kary mie w tym błocie smyczyły jaki sztyry
metry. Wyglóndołech zmazany jak świnia. Alech ty kary jednak zastawił.
Ón zaś odpión tyn flek i zaś mie walił, aż mie jeszeze barży zbabroł,
a siebie też. Potym mi prawi:
- Teraz ty jedź naprzód, a jo pujdym za tobóm!
I tak my dojechali do tej gospody, i uwidziołech, co to je. W gośpodzie
była już wielko kupa wónglo.
Mówi mi hajer:
- Ty floki tuki niechej. Folowacze se ich bydóm brać i styrkać do
wozów. Bo was tu wozi sześć śleprów. Dej dobry pozór, aż cie nie cyganióm !
Sześć karów sie woziło na jedyn wóz. Jagżech już jechoł na trzeci
wóz, pyto sie mie tyn mój hajer:
- Wiela mosz nabrane?
- Jo nie wiym, bo folowacze to bieróm z kupy.
- Wiela mosz floków, sie pytóm? - wrzeszczy na mie.
- Trzi! - mówiym.
- To ni mosz nic nabrane!
I zaś odpino flek, i bije. . .
Po tej wypłacie jeździłech dali. Wywiózech wóngli, wiela go było
w przodku. Wtedy zaś sie mie hajer pyto:
- Wiela mosz nabrane?
- Jo nie wiym!
- Wiela mosz floków?
- Wszystki trzi - prawiym - ale kupa wónglo tam je.
Zaś wzión flek i zaś mie bije. Potym mi mówi:
- Teraz tam pujdym z tobóm.
Prziszlimy do gospody. Dwo folowacze tam byli i brali to wóngli.
Pyto sie ich:
- Wiela móm nabrane?
Jedyn ś nich mówi:
- Jeszcze nic, ale już bydymy brać.
Mój hajer im mówi:
- Ón już tu mo trzi wozy wywiezióne!
Nó i jo jeszcze dowióz ostatek, bo przodek musioł być czysty.
Potym mój hajer budowoł. Prawi mi:
- Synek, wykopej mi tam z bindlocha!
jo stojym, nie robiym nic, bo nie wiym, co to je tyn bindloch.
- Czymu to nie wykopujesz z tego bindlocha?
- Bo nie wiym, co to jest tyn bindloch.
- Na, ty pierónie, trzecióm szychte robisz w hawiyrni, a nie wiysz,
co to je bindloch?
Biere flek, i piere mie.
Potym mi tyn bindloch pokozoł. Wykopołech ś niego, i było dobre.
Tak za te dziesiyńciogodzinnóm szychte mie hajer dziewiyńć razy wyrzazoł.
Tamech był cały miesiónc. Po.tym prawiym forhajerowi Zajicowi, że
tyn Buryjan mie fórt wali tym swojim flekym. Gdyby mi to pokozoł,
co ón chce, to ani bić by mie nie musioł. A tyn forhajer Zajic mie wzión
i zaś wyrzazoł tym swojim kilofym.
Ja, ja, tako robota była kiejsi na Gabryjeli.
Opowiedział Jan Raszyk z Darkowa
